هشام بن عبدالملک

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از تقویم: هلاكت هشام بن عبدالملك)

«هشام بن عبدالملک» دهمین خلیفه اموى در شعبان سال ۱۰۵ قمرى پس از مرگ برادرش یزید بن عبدالملک به منصب خلافت و حکومت دست یافت. امام باقر علیه‌السلام به دسیسه و دستور هشام در مدینه به شهادت رسید.

دوران خلافت

وى، حاکمى جاه‌طلب و تنگ‌ نظر بود و براى ارضاى هواهاى نفسانى خویش بسیارى از شهرها، اقوام و ملت‌ ها را مورد تاخت و تاز سپاهیان جنایتکار خویش قرار داد و تعداد بى ‌شمارى از مسلمانان و غیرمسلمانان را با بهانه‌هایى غیرمنطقى و غیراخلاقى از میان برد. ابن واضح یعقوبی، مورخ نامدار اهل سنت درباره شخصیت اخلاقى و ویژگى‌ هاى رفتارى وى نوشته است: «و کان هشام من أحزم بنى امیه و أرجلهم، و کان بخیلاً، حسوداً، فظّاً، غلیظاً، ظلوماً، شدید القسوة، بعید الرحمة، طویل اللسان»؛ هشام از افراد برجسته و از مردان نامور بنى امیه بود. او مردى بخیل، حسود، خشن، سخت‌گیر، ستمگر، سنگدل، بى‌ رحم و دراز زبان بود.

هشام بن عبدالملک با اهل بیت علیهم‌السلام و علویان نیز، کینه و دشمنى دیرینه ‌اى داشت و اسباب سختى و آزار آنان را فراهم مى‌ کرد و دست حاکمان و عاملان خویش در حجاز و عراق را در اعمال فشار و سخت گیرى آنان، باز مى‌ گذاشت.

امام پنجم شیعیان، حضرت امام باقر علیه‌السلام از سوى این خلیفه نابکار، سختى‌ ها و فشارهاى زیادى را تحمل نمود و سرانجام در سال ۱۱۴ قمرى به دسیسه و دستور هشام و توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک، عامل خلیفه در مدینه به شهادت رسید.

به خاطر طولانى بودن خلافت هشام، رویدادهاى فراوانى در عصر وى به ثبت و ضبط رسید و در منابع تاریخى ذکر شد. از جمله بیمارى طاعون در میان مسلمانان شایع شد و تعداد بى‌ شمارى از مردم و حیوانات آنان را از میان برد.

وفات

به هر روى هشام بن عبدالملک به روایت "یعقوبى" پس از نوزده سال و هفت ماه حکومت در روز چهارشنبه، نهم ربیع الاول و به روایت نویسنده "الفتوح" در ششم ربیع الاول و به روایت "ابن اثیر" در ششم ربیع الثانی سال ۱۲۵ قمرى و در ۵۳ سالگى یا در ۶۱ سالگى به هلاکت رسید و پس از وى، برادرزاده اش ولید بن یزید به خلافت نایل آمد.

مأموران ولید، بى‌ درنگ خزانه‌ هاى حکومتى و دارایى‌ هاى دربار را تصاحب کرده و از هزینه کردن مخارج کفن و دفن هشام، جلوگیرى نمودند. بدین جهت، بدن هشام بدون کفن ماند و کسى حاضر به کفن دادن وى نشد تا این که یکى از غلامان وى، کفنى تهیه کرد و بدنش را با آن پوشاند. سپس بدن وى را در رصافه شام در همان شهرى که در آن به هلاکت رسید به خاک سپردند.

پانویس

  1. تاریخ الیعقوبى، ج ۲، ص ۳۲۸.
  2. منتهى الآمال، ج ۲، ص ۱۱۸؛ روز شمار تاریخ اسلام (ماه صفر)، ص ۶۴.
  3. تاریخ الیعقوبى، ج ۲، ص ۳۲۸.
  4. تاریخ الیعقوبى، ج ۲، ص ۳۲۸؛ الفتوح، ج ۸، ص ۱۲۹؛ الکامل فى التاریخ، ج ۵، ص ۲۶۱.

منابع

  • سید تقى واردى، روزشمار تاریخ اسلام، جلد سوم، ماه ربیع الاول.